برنامه «اینجا» شامگاه یکشنبه با محوریت بررسی رابطه انقلاب اسلامی و سینمای ایران از شبکه ۴ سیما پخش شد.
به گزارش سه گوش، برنامه «اینجا» شامگاه یکشنبه (۷ بهمن ۱۳۹۷) با حضور سید محمد بهشتی از مدیران باسابقه سینمای ایران و اکبر نبوی از منتقدین سینما با محوریت بررسی رابطه انقلاب اسلامی و سینمای ایران از شبکه ۴ سیما پخش شد.
در ابتدای برنامه بهشتی مدیر سابق سینمای ایران در خصوص تعریف شاخصه‌های سینمای ملی، یکی از مهم‌ترین شعارهای مردم در جریان انقلاب را شعار استقلال آزادی جمهوری اسلامی دانست.
وی در همین زمینه افزود: سایر شعارها در جریان انقلاب در حاشیه شعار استقلال آزادی جمهوری اسلامی بوده است. بیت‌الغزل شعار استقلال آزادی جمهوری اسلامی «استقلال» است.
بهشتی بر همین اساس اضافه کرد: وقتی صحبت از جمهوری اسلامی می‌شود همیشه جمهوری اسلامی طرفی بوده که ما را به آن استقلال برساند. در چهلمین سال پیروزی انقلاب به‌قدری زمان گذشته است که بشود سؤال کرد که این استقلال محقق شده است یا خیر؟ استقلال یعنی ریشه در این سرزمین داشته باشد و از همه منظرها در حوزه‌های مختلف این استقلال ریشه در سرزمین ما داشته باشد.
در ادامه برنامه اکبر نبوی منتقد سینما به شاخص‌های فروش آثار سینمای کشور اشاره کرد و گفت: شاخص‌های فروش آثار سینمای کشور خیلی ارتباط منطقی با مسئله‌ای به نام «سینمای ملی» ندارد. سینمای ملی یک موجودیت است که به اعتقاد من ازاین‌جهت ما به معنای واقعی کلمه سینمای ملی نداریم.
این منتقد سینما در ادامه خاطرنشان کرد: کمیت عددی مخاطبین سینما در ارتباط با سینمای ملی نسبت‌های معناداری ندارد. سینمای ملی باید حداقل بخشی از شناسنامه قومی و تمدنی ملت را در خود بازتاب دهد.
وی بابیان اینکه ما تک فیلم‌های بسیار خوبی داریم، گفت: اما متأسفانه جریان سینمای ملی اتفاق نیفتاد چراکه در حوزه فرهنگ و هنر و علوم انسانی فرایند سیاست‌گذاری و مدیریت‌هایمان به‌جای اینکه پروسه محور باشد کمی محور بوده و البته به آینده هم نگاه نداشتیم. در این صورت با وضعیتی روبرو می‌شویم که درباره کمیت عددی و فروش فیلم‌ها حرف می‌زنید.
در ادامه برنامه بهشتی در رابطه با هویت‌یابی برای راهبرد سینمای ملی گفت: پس از چندی فاصله از پیروزی انقلاب تا سال ۶۲ دوران سرگیجه سینما بود و از سال ۶۲ تا ۶۵ مسائل کمی سینما، تجهیزات و اقتصاد آن مطرح شد؛ اما از سال ۶۵ به بعد ارتقاء کیفی در سینما موضوعیت پیدا کرد. البته ازآنجایی‌که قاضی منصفی در این خصوص نیستم بعدازآن را نمی‌توانم قضاوت کنم چراکه در جریان بقیه ماجرا پس از رفتنم نیستم. لذا قضاوت در این خصوص منصفانه نیست.
بهشتی در ادامه سخنانش یادآور شد: ما تولید را برای جشنواره سامان ندادیم بلکه جشنواره را برای تولید ترتیب دادیم. این موضوع نباید اشتباه برداشت شود.
در بخش دیگری از برنامه، نبوی این منتقد سینما عنوان کرد که به‌هرحال اوایل انقلاب سینما در دوران سرگیجه بود. تا سال ۶۲ واقعیت‌های کیفی در آن مقطع در سینمای ایران وجود داشت. پیش از انقلاب مجموعه‌ای از فیلم‌های سطحی داشتیم که مردم هم ضمن آن واکنش خاصی در تظاهراتشان به سینما نشان می‌دادند. با این شرایط در ماه‌های منتهی به انقلاب، سینما را آتش می‌زدند.
نبوی افزود: در یک بستر زمانی که مردم چنین رفتارهایی داشتند ما یک رفتار و شرایط پس از انقلاب را می‌بینیم که یک طبقه متدین با سینما زاویه‌دارند؛ بنابراین انتخاب جشنواره‌هایی مانند فیلم فجر در روز سالگرد پیروزی انقلاب یک انتخاب هوشمندانه‌ای بوده است. آن‌هم در شرایطی که نسبت به اصل سینما مسئله وجود داشت. سینما مسیری را جلوآمده که به نسبت قبل از آن قابل‌مقایسه نیست. متأسفانه به‌جز یک مقطع، هنوز نگاه راهبردی در سینمای کشور وجود ندارد.
در ادامه نیز بهشتی از مدیران سابق سینمای ایران درباره نگاه راهبردی و اقدامات صورت گرفته در حوزه سینما گفت: ما در زمان خود در حوزه سینما وظیفه خود می‌دانستیم که شعار استقلال آزادی جمهوری اسلامی را محقق کنیم. بنده حتی اگر در وزارت جهاد کشاورزی هم بودم همین کار را می‌کردم.
وی در ادامه مطلب فوق افزود: در درجه اول در دوران مدیریتی‌ام جلسات بسیار مستمری راجع به وجوه مختلف سینما برگزار کردم و با گروه‌های مختلف به بحث می‌نشستیم. بحث‌های اقناعی با گفت‌وگوهای بسیاری شکل گرفت که نهایتاً به نتیجه می‌رسیدیم و تقریباً همه موضوعات سینما در این سلسله جلسات مطرح می‌شد و نهایتاً به سراغ عمل می‌کردیم.
بهشتی ادامه داد: سؤال اصلی ما این بود که آیا ما می‌توانیم سینما داشته باشیم یا خیر، پاسخ این سؤال بدیهی نیست. این بدیهی نیست چراکه بسیاری از کشورهای پیشرفته هنوز سینما ندارند؛ بنابراین این سینما با همین الگو طراحی‌شده و به وجود آمده است. (مراکز فناوری)
البته در ادامه نبوی خاطرنشان کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی با این سازمان وزارتخانه محصول آقای معادی خواه و مهدی کلهر است؛ یعنی می‌خواهم بگویم این‌ها برنامه‌ریزی کردند و برای تحقق آن تلاش کرده و جلو رفتند. ما در حوزه فرهنگ و هنر به‌شدت دچار روزمرگی شدیم و این‌گونه شدیم که همواره می‌گوییم حالا امروز به کنار بگذاریم تا ببینیم چه می‌شود.
در ادامه سیدمحمد بهشتی خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۷۱ زمانی که آقای لاریجانی وزیر ارشاد شده بود شایعاتی شنیدیم که می‌شود آنتن‌هایی روی پشت‌بام گذاشت و به کمک آن به‌صورت مستقیم تصاویر را دریافت کرد که پس‌ازآن با دوستان صداوسیما صحبت کردیم و آن‌ها گفتند اصلاً امکان چنین موضوعی وجود ندارد که بنده گفتم بروید از قاچاقچی دو ماهواره بخرید که برای اولین بار ماهواره گرفتیم و پس از یک هفته ۲۷ کانال تلویزیونی دریافت کردیم. پس از دریافت ۲۷ کانال تلویزیونی پیش آقای لاریجانی رفتم و او پس از دیدن فیلم کامل مراحل تهیه این کانال‌ها خیلی تعجب کرد و بعدازآن هم جلسات متعددی در مجلس داشتیم؛ بنابراین حرف این بود که شرایط و دوران قرنطینه رسانه‌ای تمام‌شده و باید ترتیبات دیگری داد و مدیریت شرایط قرنطینه داشت که درنهایت مجلس این را رد کرد و گفت این‌ها می‌خواهند صور قبیحه به ما نشان دهند.
بهشتی گفت: از سال ۷۲ تاکنون حکومت فشار می‌آورد که باید شرایط قرنطینه حفظ شود. شرایط قرنطینه در شرایط فعلی همانند سیم‌خارداری است که مقابل سیل بزنیم که تقریباً هیچ فایده‌ای ندارد؛ بنابراین ما زمانی اقدام به راه‌اندازی ماهواره می‌کنیم که همه آن را داشته باشند.
مدیر سابق سینمای ایران با اشاره به اینکه سینمای ایران در قفس دهه ۶۰ حبس است، گفت: پیشخوان فرهنگی آن این است که ما فتح را ازدست‌داده‌ایم. به‌عنوان‌مثال ترکیه با سریال‌هایش فتوحات بسیاری انجام داد.
در ادامه برنامه نبوی طی سخنانی گفت: متأسفانه ما هنوز ساختارهای قواعد دهه ۶۰ سینما را مدیریت می‌کنیم اما باید گفت آن قواعد اقتضائات خود را داشت. آن زمان ابزارهایی برای اعمال سنجش آن سیاست‌ها بود که البته تجهیزات خاصی هم نداشت. ابزارهای اعمال مدیریتی هم نبود.
در ادامه بهشتی درباره حضور سینماگران در جشنواره‌های خارجی گفت: هیچ قبحی در این مسئله وجود نداشته و خیلی هم خوب است. در زمان مدیریت بنده ما هنوز موفق نشده بودیم که فیلم خود را به آمریکا بفروشیم اما از حضور سینماگران در جشنواره‌های خارجی برای عرض‌اندام سینما دفاع می‌کردیم.
بهشتی ادامه داد:سینمای ما اکنون در سینمای جهان سهم دارد و شناخته می‌شود و همه این‌ها در اثر حضور سینما در عرصه بین‌المللی بوده است. البته ممکن است ایراداتی هم دراین‌بین وجود داشته باشد اما در چشم‌اندازی عمومی این اتفاق بسیار خوبی بوده و ما باید به حضور سینمای ایران در عرصه بین‌المللی افتخار کنیم.
در ادامه نیز نبوی در پاسخ به سؤال مجری مبنی بر اینکه جشنواره‌هایی همچون جشنواره عمار توانسته به سینمای ملی هویت‌مند کمک کند یا خیر، گفت: هنوز زود است دراین‌باره قضاوت کنیم اما جشنواره عمار فرصت مغتنمی را برای فیلم‌سازان فراهم کرده است.
وی افزود: موجی که عمار ایجاد می‌کند مشروط به اینکه کمیته‌های تولید تبدیل به تمنا از سوی فیلم‌سازان جشنواره نشود را قابل‌تأمل می‌داند؛ اما اینکه دایره وسیعی از مردم را سینما درگیر کند جشنواره عمار می‌تواند تأثیرگذار باشد. جشنواره عمار را از نگاه معطوف به آینده خیلی تأثیرگذار می‌دانم.
وی همچنین انتقاد کرد که ما متأسفانه اصلاً به آینده سینما فکر نکرده‌ایم. اصلاً آیا به این فکر کرده‌ایم که شاید مردم در ۲۰ یا ۴۰ سال آینده دیگر حوصله نگاه کردن فیلم یک ساعت و نیم را نخواهند داشت؟ بنابراین جشنواره عمار از جهت فیلم کوتاه خوب است.
نبوی ادامه داد: متأسفانه ما خیلی درگیر روزمرگی در همه حوزه‌ها هستیم به‌ویژه در حوزه فرهنگ و هنر و این به‌شدت به ما آسیب می‌زند.