از جنجال‌های پلی بک خواندن گرفته تا مسئله ای به نام کنسرت‌های رایگان و آلبوم جنجالی محسن چاوشی و …در نخستین روزهای سال نو، نگاهی انداخته‌ایم به مهم‌ترین رویدادهای موسیقایی سال ۹۷ که البته در جریان اصلی این هنر اثر چندانی نداشت.
- جنجال و حاشیه حمید هیراد
بدون شک یکی از مهم ترین و پرحاشیه ترین چهره های موسیقی در سال ۹۷، حمید هیراد خواننده جوان موسیقی پاپ است که مدت کوتاهی است به شهرت رسیده و توانسته در بازار موسیقی ایرانی جایگاهی برای خود دست و پا کند.
این خواننده در سال گذشته حواشی بسیاری را تجربه کرد و در مقاطع مختلفی به شدت مورد انتقاد اهالی موسیقی و علاقه مندان قرار گرفت، در نخستین روزهای فروردین ۹۷ اخباری مبنی بر سرقت ادبی این خواننده منتشر شد و علیرضا بدیع شاعر و ترانه‌سرا به شدت این مسئله را دنبال کرد و پس از گذشت مدتی تعدادی از شاعران و ترانه‌سرایان، بیانیه‌ای را با موضوع «تضییع حقوق مولفین و حواشی ایجاد شده توسط حمید هیراد» منتشر کردند. استفاده اثر بدون کسب مجوز از صاحب اثر، ضایع کردن حقوق مادی_معنوی شاعران و ترانه‌سرایان و جعل نام و دستبرد در متن بدون اطلاع و رضایت صاحب اثر از جمله مسایل مورد اعتراض شاعران و ترانه‌سرایان بود.
این اتفاق با بازخوردهای فراوانی همراه شد و در نهایت پس از مدتی هیراد با انتشار بیانیه ای سکوت خود را در برابر انتقادات شکست و تاکید کرد که در صورت اثبات این مسئله حاضر است تمامی حقوق شاعران را پرداخت کند.
بخشی از بیانیه او بدین شرح است: «گفته بودم که استفاده عینی از بخشی از سروده شاعری یا تغییر یافته بیتی از ترانه‌ای یا بهره‌مندی محتوایی از شعر سراینده محترمی، منحصر به کار بنده نیست و سابقه‌ای طولانی در ادب فارسی دارد.»
با این حال این اتفاق با تمام جنجال‌هایش به پایان نرسیده بود که خبر دیگری بار دیگر انگشت اتهام همه را به سمت هیراد نشانه گرفت. پلی‌بک خوانی این خواننده در کنسرت شیراز بسیار مورد انتقاد قرار گرفت و حتی بیشتر از اتفاق نخست برایش عواقب به همراه داشت. لزوم اجرای زنده برای علاقه مندان در کنسرت اصل است اما پلی بک خواندن در بخش هایی از کنسرت امر غیرملموسی نیست ولی انکار آن توسط هیراد باعث شده بود تا اعتراض ها گسترده تر شود.
هیراد در واکنش به این اتفاق از خبرنگاران و کارشناسان حوزه موسیقی دعوت کرد تا در کنسرت او حضور پیدا کنند و اجرای زنده او را تماشا کنند، او در این کنسرت تلاش کرد تا نشان دهد که به صورت زنده می‌خواند و به همین منظور قطعات را گاهی جا به جا و یا از حاضران درخواست خواندن می‌کرد.
این خواننده پس از مدتی در برنامه «حالا خورشید» حاضر شد و در گفت و گو با رضا رشیدپور برای نخستین بار اعتراف کرد که پلی بک خوانده است، او دلیل انکار خود را ترس توصیف کرده بود.
- کنسرت‌های رایگان خیابانی که به شکل جدی عملی نشد
دومین اتفاق مهمی که سال ۹۷ در حوزه موسیقی رخ داد، پیشنهاد برگزاری کنسرت رایگان خیابانی توسط همایون شجریان بود. پیشنهادی که بحث‌های زیادی به همراه داشت و پس از آن خوانندگان دیگری نیز با استقبال از این تصمیم، برای برگزاری چنین کنسرتی اعلام آمادگی کردند.
هشتم مرداد ۹۷ همایون شجریان که مدتی پیش برگزاری فصل دوم کنسرت نمایش «سی» را با اعلام دلیل «فضای نه چندان شاداب جامعه و مشکلات مردم» لغو کرده بود با انتشار پستی در اینستاگرام اعلام کرد که به منظور بهبود حال عمومی جامعه و ایجاد شادی و نشاط در بین مردم حاضر است کنسرت خیابانی را برگزار کند. او در این باره نوشت: «چنانچه مشکل مجوز نباشد سراپا در خدمتم تا بدون هیچ انتفاعی کنسرت خیابانی گسترده برای شما عزیزان اجرا کنم، شاید دلمان در کنار یکدیگر آرام گیرد.»
چندی بعد چند خواننده از جمله سیروان خسروی و حمید هیراد نیز از این تصمیم حمایت کردند البته خسروی که چندی قبل کنسرت خود را به دلیل مشکلات اقتصادی لغو کرده بود، پس از گذشت مدت کوتاهی اعلام کرد که با این تصمیم مخالف است.
در میان چهره هایی چون شهرام ناظری در واکنش به این تصمیم این پرسش را مطرح کرد که با برگزاری کنسرت خیابانی مشکل مردم حل می‌شود؟ او البته اعلام کرد که جوانان پیش قدم شوند و اگر تجربه موفقی بود او نیز این کنسرت را برگزار می کند.
با این حال همایون شجریان با استقبال مسئولان شهرداری نیز برای برگزاری کنسرت رو به رو شد و جلساتی را نیز به منظور فراهم شدن شرایط برگزاری کنسرت برگزار کردند اما این اقدام رنگ عمل به خود نگرفت. پس از مدتی تفاهم‌نامه همکاری مشترک معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان منطقه آزاد کیش امضا شد و رئیس منطقه آزاد کیش از برگزاری نخستین کنسرت خیابانی در آبان ماه خبر داد اما این اتفاق رخ نداد.
مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز درباره برگزاری کنسرت خیابانی پیشنهادی همایون شجریان بیان کرد که مکان برگزاری مسئولان شهری را معین کنند تا ما برای صدور مجوز اقدام کنیم. دفتر موسیقی همچنین اعلام کرد که در صورت مشخص شدن مکان مناسب برای برگزاری کنسرت خیابانی، جهت فراهم کردن امکانات و صدور مجوز مشکلی ندارند.
تمام این اعلام آمادگی ها تنها در حد وعده ای باقی ماند تا در شهریور ماه خبری درباره برگزاری نخستین کنسرت خیابانی توسط محمد معتمدی در پارک آب و آتش منتشر شد و در نهایت این خواننده پنجشنبه هشتم شهریور روی صحنه رفت و نخستین کنسرت خیابانی را برگزار کرد. طبق اعلام شهرداری تهران قرار است خوانندگانی نیز در ایام نوروز در ذیل طرحی با عنوان کنسرت برای همه، به اجرای رایگان بپردازند.
- آلبوم جنجالی محسن چاوشی
از دیگر اتفاقات مهم موسیقی در سال ۹۷، ماجرای مجوز گرفتن آلبوم ابراهیم به خوانندگی محسن چاوشی بود که بسیار سر و صدا کرد و حتی تا انتشار اخباری مبنی بر مهاجرت چاوشی از ایران پیش رفت.
چاوشی همواره در طول فعالیت خود با حواشی زیادی دست و پنجه نرم کرده بود و تازه‌ترین اثرش با عنوان «ابراهیم» جنجال زیادی به پا کرد. اثری که طولانی شدن پروسه دریافت مجوز آن چاوشی را به فکر انتشار غیرمجاز آن انداخت.
این خواننده در ساعات پایانی روز شنبه ۲۰ مرداد کلیپی از قطعات آلبوم «ابراهیم» را در اینستاگرام و کانال تلگرامی‌اش منتشر کرد و در توضیح آن به نوشتن هشتگ ابراهیم بسنده کرد.
پس از گذشت مدتی اخبار زیادی درباره ممیزی قطعات آلبوم جدیدی چاوشی به مطرح شد، اخباری که حاکی از پذیرفته نشدن تعدادی از قطعات این آلبوم و اصلاحیه خوردن آن‌ها بود اما گویا این خواننده پاپ حاضر به اصلاح هیچ یک از قطعات آلبوم جدیدش نبوده است. در این میان بازار شایعات به حدی داغ شد که خبر ممنوع‌الفعالیتی چاوشی هم به میان آمد، شایعه‌ای که واکنش رئیس واحد نظارت و ارزشیابی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چاوشی را به همراه داشت. این خواننده طرح شایعاتی درباره ممنوع الفعالیتی‌اش را راهکار برخی از رسانه‌ها برای گرم کردن بازارشان دانست.
پس از گذشت چند هفته، چاوشی که گویی دیگر از صادر نشدن مجوز آلبوم جدیدش ناامید شده بود با انتشار پستی در اینستاگرام به دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اولتیماتوم داد. او اعلام کرد که اگر تا ۲۰ مرداد مجوز آلبومش صادر نشود آن را منتشر خواهد کرد.
خبر تهدید محسن چاوشی به انتشار غیرمجاز آلبوم «ابراهیم» خیلی زود گسترش یافت و با واکنش‌های متعددی همراه شد که در این میان ابوالفضل صادقی‌نژاد مدیر شورای ارزشیابی و نظارت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ظهر همان روز اعلام کرد که پس از ثبت قانونی این آلبوم در ۱۸ مرداد آثار را به شورای شعرو ترانه وزارت فرهنگ و ارشاد فرستاده و پنج قطعه از هفته قطعه آلبوم اصلاحیه خورده است.
چاوشی به نظر می‌رسد سعی داشت نشان دهد که وعده خود را تا حدودی عملی کند و فایل ۵۲ ثانیه‌ای از آلبوم «ابراهیم» را منتشر کرد.
پس از کش و قوس‌های فراوان بر سر آلبوم، چاوشی در اینستاگرام اعلام کرد سرانجام توانسته است مجوز انتشار «ابراهیم» را دریافت کند. در پاسخ به این خبر، مدیرکل دفتر موسیقی اعلام کرد این آلبوم بدون دو قطعه مسئله‌دارش منتشر خواهد شد. چاوشی هم پس از انتشار آلبوم «ابراهیم»، دو قطعه این اثر را که مجوز دریافت نکرده بودند، در کانال تلگرامی‌اش منتشر و در اختیار مخاطبان قرار داد.
- نوازندگان زن اجازه حضور روی صحنه نداشتند
یکی از نقاط منفی موسیقی کشور در سال ۹۷، رعایت نشدن حقوق نوازندگان زن در کنسرت‌های برگزار شده بود، بارها و بارها در طول سال ۹۷ اخباری را مبنی بر اجازه ندادن به نوازندگان زن برای حضور روی صحنه و اجرا مشاهده شد و در نهایت تنها شاهد وعده هایی از سوی مسئولان جهت رفع این مشکل بودیم اما در نهایت هیچ اقدام مثبتی رخ نداد.
نمونه بارز آن کنسرت پریزاد بنیامین بهادری خواننده پاپ بود که پنجم دی ماه برگزار شد و از حضور نوازنده زن گروه روی صحنه ممانعت شد. ملانی آوانسیان (نوازنده ویلن سل و خواهر استیو آوانسیان، نوازنده درامز ارکستر بنیامین موزیک) اجازه حضور و ساز زدن در هیچ کدام از دو سانس این کنسرت را علیرغم طی‌شدن مراحل معمول اداری پیدا نکرد تا صندلی این نوازنده تا انتهای این کنسرت خالی بماند.
در نمونه ای دیگر کنسرت ارکستر ملی اصفهان با خوانندگی سالار عقیلی بود که در روزهای ۲۲ و ۲۳ دی‌ماه (جمعه و شنبه اخیر) برگزار شد و در آن اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان از حضور نوازندگان زن روی صحنه جلوگیری کرد.
- جشنواره موسیقی فجر ضعیف‌تر از هر سال
سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر هم در سال ۹۷ به یکی از نقاط برجسته موسیقی کشور تبدیل شد، نه از جهت کیفیت قابل قبول بلکه از نظر ضعف برگزاری و نقاط منفی. این جشنواره در حالی به ایستگاه پایانی خود رسید که در طول برگزاری با حواشی بسیاری همراه شد و انتقادات بسیاری را متوجه خود دید.
از انتقادات تند خوانندگان و هنرمندان فعال در حوزه موسیقی که پرسروصداترین نمونه این انتقادات به رضا صادقی خواننده مطرح پاپ باز می‌گردد که از رویه برگزار کنندگان جشنواره موسیقی فجر به شدت انتقاد کرده است تا رویه‌ای که دبیران این جشنواره از ابتدا دنبال کردند که به موجب آن گلایه های بسیاری از این جشنواره مطرح شد و تعدادی از خوانندگان نیز از حضور در این رویداد انصراف دادند. همچنین بسیاری از نقش کمرنگ هنرمندان زن حوزه موسیقی در این جشنواره انتقاد داشتند مسئله‌ای که پاسخ درستی نیز از سوی برگزارکنندگان دریافت نکرد.
همچنین جای خالی هنرمندان برجسته حوزه موسیقی در بخش های مختلف این جشنواره نیز از نکات قابل تاملی بود که از نظر کیفیت اجراها به شدت به چشم آمد، مسئله‌ای که بیشتر ناشی از انتخاب های نادرست برگزارکنندگان بود.
یکی دیگر از مسایل مورد نقد جشنواره که بسیار هم با واکنش های منفی همراه شد، استفاده تعدادی از گروه‌های داخلی و خارجی شرکت‌کننده در سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر از آثار شاهین فرهت دبیر هنری این رویداد بود. منبع: موسیقی ایرانیان/
